Richard Steenvoorde deed in september zijn tijdelijke professie en studeert momenteel in Blackfriars, Oxford, het studiehuis van de Engelse dominicanen in een stad die vol is van traditie en verhalen.

Richard Steenvoorde o.p.

‘Hallo Richard, welke kamer heb je gekregen?’, vraagt de charismatische-pater-die-in-huis-woont. Wat verlegen kijk ik hem aan: hij weet mijn naam nog. Of hij deed een goeie gok, want er zijn vier dominicanen in Engeland met de naam Richard. Maar toch. Ietwat verlegen stamel ik het antwoord. ‘Ah, mooi’ zegt hij: ‘op die kamer woonde ooit pater…’ en een warme herinnering volgt, afgesloten met een bulderende lach.

Het is typerend voor een studiehuis als Blackfriars, Oxford dat er grote namen aan verbonden zijn: McCabe, Radcliffe, Lascaris. En met genegenheid worden de verhalen over deze (oud)bewoners opgehaald. Het is ook de cultuur van de stad. Waar je ook komt, iemand ging je voor. Hier preekte John Henry Newman, daar studeerde Aung San Suu Kyi, en verderop zat Bill Clinton in de kroeg. En iedere dag lopen er honderden studenten langs die ook, op hun beurt, weer een nieuwe bijdrage aan de wereld zullen leveren.

Blackfriars, studiehuis van de Engelse dominicanen in Oxford

De ene naam bouwt voort op de andere. Soms bewust, vaker onbewust. Tijdens het noviciaat sliep ik in de kamer waar ooit Yves Congar ‘in ballingschap’ verbleef. Daar zie je nu niets meer van natuurlijk. Maar ik was geïntrigeerd. En ik vond het bijzonder om zijn dagboek over die tijd te lezen, in de kamer waar hij het ooit geschreven had. Ik ben daarna meer van hem gaan lezen.

Zo kan een naam, een foto, een anekdote, van een medebroeder of zuster aanleiding voor een nieuwe ontdekkingstocht in theologie en spiritualiteit van de Dominicaanse familie. Die familie strekt zich uit door de tijd en over grenzen. Ik ben dankbaar dat ik daar deel van uit mag maken. En als de regen weer eens tegen het raam klettert, het blijft Engeland tenslotte, hoef ik me alleen maar te bedenken, ik ben niet de eerste, en zeker niet de laatste. Het relativeert veel.

Elke eerste zondag van de maand om 19.00u houdt een groep mensen een wake bij het uitzetcentrum bij vliegveld Zestienhoven. Ben Vocking o.p.: ‘We kunnen en willen niet instemmen met de repressieve houding van onze regering’.

door Ben Vocking o.p.

Een paar weken geleden werd er weer druk uitgeoefend op staatssecretaris Teeven vanwege het uitzetten van zieke mensen naar hun land van herkomst, waar ze de benodigde medicijnen niet kunnen krijgen en dus ten dode zijn opgeschreven.

Bovendien verzet Teeven zich tegen de ‘bed-bad-en brood’ regeling, die sommige burgemeesters van de grote steden weer ingesteld hebben. Iemand van de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR, die onlangs in ons land op bezoek was, liet duidelijk horen, dat mensen niet zo maar op straat gezet mogen worden zonder enige hulp. Hij zei daar bij Teeven op te blijven aandringen.

Achter de gebouwen van het vliegveld ‘Rotterdam-The Hague’ bevindt zich een van de uitzetcentra, waar mensen zonder verblijfsvergunning opgesloten worden, om óf uitgezet te worden óf (als dat niet lukt) na vele maanden weer op straat gezet te worden. Dan worden ze opnieuw aan hun lot overgelaten.

Elke eerste zondag van de maand komt er een groep om zeven uur ‘s avonds bijeen om ter plekke een wake te houden van ongeveer drie kwartier. Dat gebeurt al voor de honderd zesde keer, dus al ruim acht jaar. We zijn daar altijd met ruim veertig mensen.

We zingen als openingslied:

Tegen alle donderwolken, tegen hard asielbeleid,
Zingen wij en blijven waken, weg de onbarmhartigheid!

’t Is één wereld of géén wereld, wie verstaat dat nog steeds niet?
Wees minister niet sinister, zing nu een bevrijdingslied!

Connie van de Broek van de Stichting ROS (Rotterdams Ongedocumenteerden Steunpunt) zorgt er altijd voor dat er een spreker is, die over deze problematiek het een en ander naar voren brengt. Onlangs was het een man, die over zijn vluchtverhaal sprak en een vrouw, die een tijd aanwezig geweest was bij het ‘hek’ tussen Mexico en de V.S. In het verleden hebben ook Erik Borgman en André Lascaris bij deze wake het woord gevoerd.

Daarna krijgen we altijd informatie van de kant van mensen, die in het centrum bij de gedetineerden op bezoek gaan. Dat is overigens niet voor een ieder weggelegd. Uitnodigingen moeten van de mensen zelf komen via de aanwezige pastores. Sommige anderen nemen aan de kerkdiensten deel. Deze mogen echter weer niet bij de mensen op bezoek.

Onlangs kregen we te horen, dat een man, die hier jaren geweest is, gewelddadig uitgezet was en gescheiden werd van zijn vrouw en drie kinderen. (‘Dat had hij kunnen weten toen hij hier een vrouw nam en zij samen ouders werden van kinderen’, aldus het ministerie of de IND.)

Connie brengt ons altijd op de hoogte van wat er de laatste maand met asielzoekers gebeurd is in de verschillende Europese landen. Elke maand horen we weer hoe mensen, die uitgezet zouden gaan worden, zichzelf van het leven beroofd hebben of in het land van herkomst omgebracht zijn.

Waarom deze wake, hier, in Zeist, in Amsterdam…? Op deze manier laten we zien dat we niet kunnen en willen instemmen met de repressieve houding van onze regering. Al jaren wordt er geroepen dat er in de aangrenzende landen geïnvesteerd moet worden, omdat mensen daar beter hun draai kunnen vinden. Dat klinkt mooi, maar dan is het zaak, dat dat gedaan wordt. Er is in die richting nog niets te bespeuren.

Met name is deze wake belangrijk aan mensen te laten horen en voelen, dat er aan hen gedacht wordt. Er zijn mensen in dit land die aan jullie denken! Met Kerstmis wordt er gezorgd dat er iets extra’s is, o.a. een telefoonkaart om te kunnen bellen.

Aan het slot van de wake zingen we:

We shall overcome, we shall overcome some day;
oh deep in my heart

I do believe
– we shall overcome some day.

Ben Vocking

*

Zie ook: www.rkdiaconie.nl

Schillebeeckx was niet van het al te gemakkelijke idee dat geloof rust geeft en troost.

Hij stond juist voor een geloof dat betekenis heeft in het leven van alledag, vooral vooral op momenten en bij mensen die lijden.

Schillebeeckx raadde studenten aan om zelf na te denken, maar sprak zich ook scherp uit tegen godsdienstsociologen die een toekomst zonder God voorspelden. Hij was helemaal geen radicale vernieuwer, hij was eerder een man de middenweg, van het langzame zoeken naar hoe de geloofsgemeenschap zich kon verbinden met de moderne wereld, zonder zichzelf en de eigen traditie te verliezen.

*

Historicus Maarten van den Bos op de honderdste geboortedag van Edward Schillebeeckx o.p., 12 november 2014, Radboud Universiteit Nijmegen.

Maarten werkte mee aan de tentoonstelling ‘Een gelukkige theoloog’, die inmiddels te zien is op de universiteit van Leuven. Het gelijknamige boekje is uitgegeven door Valkhof Pers.

Kenmerkend en nog altijd actueel aan het denken van Edward Schillebeeckx is het belang van de verbinding van het geleefde leven en de traditie. Dat zei theoloog Stephan van Erp tijdens het eeuwfeest, op 12 november bij Soeterbeeck in Nijmegen.

Stephan van Erp in gesprek met Christa Anbeek

Stephan van Erp maakt vanaf 1 januari de omgekeerde beweging die zijn leermeester in 1958 maakte: Schillebeeckx kwam toen van Leuven naar Nijmegen. Van Erp, docent in Nijmegen, is per 1 januari benoemd tot hoogleraar systematische theologie in Leuven.

Kenmerkend aan Schillebeeckx, de jonge historicus Maarten van den Bos vertelde dat ook in zijn levensbeschrijving aan het begin van de avond, is het voortdurende heen en weer tussen ervaring en traditie, wereld en kerk. Hoewel zijn theologie over alles ging, is niet zo maar alles goed. Het gaat in de grond altijd om dienstbaarheid ‘aan wat in Bijbel shalom heet: diepe vrede en echt geluk voor alle mensen’.

Toverkringen van nieuw wij en compassie

Stephan van Erp sprak zich, in zijn lezing tijdens het Soeterbeeck-programma op de honderdste geboortedag van Schillebeeckx, scherp uit over godsdienstsociologen die geloof menen te ontwaren in de nieuwe spiritualiteit. Joep de Hart bijvoorbeeld concludeert dat veertig procent van de Nederlanders gelovig is.

‘Religiewetenschappers vinden dat ze mogen oordelen over de betekenis van geloof, maar dat is aan theologen’, zei Van Erp. ‘Het onkerkelijke wordt gevierd als “compassie”, of – o ironie – “ongebonden solidariteit”. Volgens mij gaat het hier echter om een kleine, maar hard roepende spirituele grachtengordelelite van mensen die zelf een zo zinvol mogelijk leven en liefst een zo zinvol mogelijke dood willen creëren.’

Wat in de jaren negentig nog een ‘ietsisme’ was, is uitgegroeid tot ‘een vrij zwevend religieus ik, dat overal een geheime betekenisvolle laag in vermoedt’, zei Van Erp. ‘De halve overtuigingen van het ietsisme zijn nieuwe grote verhalen geworden, “toverkringen” zou Karl Barth ze noemen, met woorden als “nieuw wij” en “compassie”. Mensen worden weer religieus monogaam, maar ze hebben nog geen idee wie de partner is.’

Gedateerd

Geloof is in de kern vertrouwen, zei Van Erp met Schillebeeckx. Genade begint niet bij medemenselijkheid of naastenliefde, maar in het zich toevertrouwen aan het geloof in Christus, en daar is de gemeenschap van de kerk voor nodig. ‘De nieuwe hoofdstukken in theologie en geloof beginnen niet bij ons, maar bij Gods optrekken met ons.’

Van Erp citeerde met plezier en ook wat verlegenheid een aantal volzinnen van Schillebeeckx, zo rijk van beweging en nuance, dat ze nauwelijks te bevatten zijn. Hij roemde de beroemde dominicaanse theoloog tegelijk als een bescheiden en lieve man, die het niet erg had gevonden als zijn theologie in deze tijd al gedateerd was genoemd. Immers: ‘Elke tijd staat in het licht van Gods toekomst’.

Na de lezing van Van Erp voerde hij een gesprek met de remonstrantse theologe Christa Anbeek. Zij maakt in haar werk onder meer ruimte voor de ontregelende werking van het lijden op het geloof. Vanuit verschillende achtergronden maakten de twee theologen inzichtelijk dat geloof inderdaad, zoals Schillebeeckx leerde, ten diepste ‘scheppende trouw’ is: scheppend aanwezig in deze tijd, in verbondenheid met wat gegeven is en gegeven wordt. En de theologie? Die moet zich niet te veel voorstellen, maar daar dienstbaar aan zijn.

Zie ook: Schillebeeckx was geen radicale vernieuwer

De EO organiseert in de week van 10 tot en met 16 november de ‘Week vanwege de Geloofsvervolging’. De oecumenische kerkdienst die daar deel van is wordt zondag 16 november gevierd in de Dominicanenkerk Zwolle en live uitgezonden, om 9.10u op NPO 2.

De Dominicanenkerk in Zwolle

Naar aanleiding van de schokkende gebeurtenissen in Irak en Syrië wil de EO de slachtoffers van geloofsvervolgingen daar en elders een stem geven, en mensen in Nederland oproepen tot gebed en actie. De geloofsvervolging door IS in Irak en Syrië is momenteel veel in het nieuws. Helaas vinden soortgelijke praktijken ook elders in de wereld plaats, zoals in Noord-Korea en Nigeria.

In de kerkdienst met als thema: ‘Heer, ontferm U’ wordt als verenigde christenen vanuit verschillende gezindten uitgebreid stilgestaan bij de situatie in Irak, Syrië en Noord- Korea. Ds. Ron van der Spoel, Joël Voordewind, Ds. Klaas van der Kamp, Ds. Arjan Plaisier, Aartsbisschop Polycarpus en pastor Corinne van Nistelrooij spelen een rol in deze oecumenische dienst. Kees Kraayenoord verleent muzikale medewerking, samen met de gezamenlijke koren van de Dominicanenkerk en diverse musici. Tijdens de dienst zijn er verschillende ooggetuigenverhalen te horen van slachtoffers van geloofsvervolging.

De kerkdienst is zondagochtend 16 november om 9.10 uur bij de EO te zien op NPO 2 en wordt live uitgezonden vanuit de Dominicanenkerk in Zwolle. Toegang tot deze bijzondere kerkdienst is gratis. Iedereen is van harte welkom om de dienst bij te wonen. Tijdens de dienst is er kinderoppas en kindernevendienst.

Verdere informatie over de Week vanwege de Geloofsvervolging kunt u vinden op eo.nl/geloofsvervolging.

Dominicanenkerk
Assendorperstraat 29
(parkeerterrein aan achterkant klooster, Assendorperdijk 4)
8012 DE Zwolle
www.kloosterzwolle.nl

Om 8.30 uur gaan de deuren open, graag voor 9 uur aanwezig zijn in verband met de start van de opnames.

De middeleeuwse dominicaanse mysticus Eckhart is populair. Zaterdag verscheen een nieuw boek over zijn spiritualiteit. Kenner en medebroeder Leo Oosterveen hield deze korte inleiding op de Meister. ‘Je moet er nogal wat voor laten, als je je met hem inlaat.’

Klik op de afbeelding voor meer informatie.

Laten, want daar gaat het om. Afleren om het ene moment in dienst van het andere te stellen. Afleren om het ene te doen met het oog op het andere. Afscheid nemen van een louter op efficiëntie gericht leven. Afleren ‘om te’, afzien van pogingen om het leven in zijn grip te krijgen en houden, simpelweg omdat je moet leven ‘zonder waarom’.

Laten, ook wat betreft Godsbeelden. Want ook Godsbeelden proberen God maar in te kapselen en in hun grip te krijgen. En daardoor ontsnapt God ons telkens.

Dit laten, deze ‘gelatenheid’ komen we bij Eckhart overal tegen. Met name zijn preken lijken wel op een enorm afkickcentrum. Een centrum dat niet erg bevorderlijk lijkt voor een maatschappelijke of religieuze carrière. Je staat met lege handen, als je weer buiten komt.

Eckhart is echter ook de denker van de volheid. Maar een volheid die je niet zelf maakt of beschrijven kunt. Eckhart zet je daarbij telkens op het verkeerde been. Op het moment dat je ervan overtuigd bent dat hij een eenheidsdenker is, zie je dat hij bedoelt dat de eenheidsdimensie van totaal andere aard is dan onze dagdagelijkse werkelijkheid. Maar op het moment dat je daarom het dagdagelijkse meent te moeten ontvluchten, trekt Eckhart je er met de haren weer in terug. Het komt erop aan dat je op een andere manier midden in de dagelijkse werkelijkheid staat, dat wil zeggen staande op een grond waar je nog nooit op hebt gestaan.

Eckhart is in. De publicaties vandaag de dag over hem zijn niet meer bij te houden. En nu wordt er alweer een bundel aan hem gewijd! Waarom is hij zo in? Ongetwijfeld vanwege het feit dat hij populair is bij veel spirituele zoekers. Maar het ‘diepste zelf’ waarnaar zij zoeken, wordt door Eckhart nu niet direct bevredigd. De goddelijke zielevonk overstijgt dat diepste zelf radicaal. Eckhart is weerbarstig en levert geen populaire spiritualiteit op bestelling.

Eckhart is populair, ook vanwege de interreligieuze dialoog en het theologische nadenken daarover. Er zijn verschillende posities in dit debat [inclusivisten, exclusivisten, pluralisten]. Eckhart past bij geen van hen en laat zich door geen van hen voor hun karretje spannen. Hij is geen exclusivist, want hij relativeert de christelijke geloofstaal te zeer. Hij is geen inclusivist, immers de christelijke traditie, hoe hoog hij die ook houdt, verbleekt in het licht van de Ene. Ook is hij geen pluralist. Daarvoor gelooft hij te zeer in de verlossende werking van de triniteit in onze ziel, ook al wijst die triniteit uiteindelijk boven zichzelf uit naar de eeuwige en onnoembare Godheid.

Leo Oosterveen o.p.

Is Eckhart dan de terechte kampioen van wie zich inzetten voor een ‘Multiple Religious Belonging’? Ik wil daarover nu geen uitspraak doen. Ik wil wel dit zeggen. Voordat je weet wat meervoudig religieus toebehoren betekent of betekenen kan, moet je weten wat religieus toebehoren überhaupt betekent. Op die vraag geeft Eckhart zeer pregnante antwoorden.

Ik wens daarom het DSTS nog veel Eckhart toe!

*

De spiritualiteit van Meister Eckhart. Een dominicaans mysticus in een multireligieuze samenleving. André van der Braak (red.) Uitgever Parthenon

Met het afscheid van de straffende God, hebben wij zijn oordelende rol overgenomen.

De straffende God hebben wij van ons afgeschud en begraven. En met de jaren hebben we God verdrongen als centrum van het universum. Daarmee zijn wij in de huidige tijd zelf in het middelpunt komen te staan. Maar onze grote blinde vlek is dat wij het oordeel – hoe ironisch, onze eigen allergie – óók hebben overgenomen.

Vandaag de dag zijn wij het die het oordeel uitspreken over onze medemens. Het is geen wijs en alwetend, maar een wankel en angstig oordeel. We houden ons vast aan onze eigentijdse profeten zoals Piketty, in de hoop iets te horen wat het tij kan keren. Maar tegelijkertijd zijn we vastbesloten zelf in het middelpunt te blijven staan en bang om onze veilige plaats te verliezen. Niet beseffend dat we daarmee in principe al verloren hebben: ‘want [zoals Jezus ons cryptisch voorhoudt:] ieder die zijn leven wil behouden, zal het verliezen; maar wie zijn leven verliest omwille van mij, zal het behouden’ (Lc 9,23-24).

Met het afscheid van de straffende God, hebben wij zijn oordelende rol overgenomen. De grote vraag is echter of wij – ondanks ons wankele oordeel – durven over te steken? Durven wij ons uit ons middelpunt te laten roepen door de vreemdeling, de hongerige of gevangene? Durven wij onze wereld die is gebouwd op schoonheid en succes te verlaten en klein te worden door ons te vereenzelvigen met degenen die er naar wereldlijke maatstaven niet toe doen.

Uit de overweging van lekendominicaan Thijs Caspers van 16 november 2014, in de Studentenkerk Nijmegen.

Met een symposium, een boekpresentatie en een lezing werd afgelopen zaterdag in De Nieuwe Liefde in Amsterdam de honderdste geboortedag van de dominicaan Edward Schillebeeckx gevierd.

Hoofdspreker was Ruben L.F. Habito, voormalig jezuïet en missionaris in Japan, tegenwoordig zenmeester van de Sanbo Kyodan School. Lisette Thooft was zaterdag een van de deelnemers en schreef onderstaand verslag van ‘een prachtige dag’. 

‘MRB – het klinkt als een ziekte’, grapt Manuela Kalsky in haar openingswoord. Steeds meer mensen voelen zich verbonden met meer dan één religieuze of spirituele traditie. Je kunt hen wel het etiket opplakken van ‘zwevende gelovigen’ die een ‘patchworkreligie’ bedrijven, maar dat doet hen geen recht.

Multiple Religious Belonging of Meervoudige Religieuze Binding is een betere term. Dat is ook het onderzoeksthema van het Dominicaans Studiecentrum voor Theologie en Samenleving, waarvan Kalsky directeur is. Na het boek Flexibel Geloven, met diepteinterviews met MRB’ers, komt nu een tweede bundel uit: De spiritualiteit van Meister Eckhart. Opgeluisterd met een symposium in De Nieuwe Liefde, opgedragen aan Dominicaan Edward Schillebeeckx die honderd jaar geleden werd geboren.

Klik hier voor het volledige verslag van Lisette Thooft.

Schrijver Oek de Jong nam het eerste exemplaar van het boek ‘De spiritualiteit van Meister Eckhart’ in ontvangst en reageerde.

Lees hier een interview van Lisette Thooft met Ruben Habito.

‘Achter een tafel zaten een jonge moslima en een oude pater.’ Annerieke Goudappel schrijft op nieuwwij.nl over een recente studiedag over christelijke en islamitische mystiek van Eckhart en Rumi, met DSTS-onderzoeker Nora Asrami en dominicaan Leo de Jong.

Nora Asrami is arabiste en onderzoeker bij het Dominicaans Studiecentrum DSTS.

Nora Asrami stak vol vuur van wal over een schaap dat in haar jeugd van het dak was gesprongen. Dat schaap was na zijn sprong zijn ruh kwijt, de levensvonk die door Allah, God in elk levend wezen is geplaatst. Haar moeder legde uit dat God de tijd bepaalt van de laatste levensadem en van alles op de hoogte is van wat een geschapene in zijn leven overkomt.

Het doel van de islam is om de levensvonk te vinden, die ergens in het diepste innerlijk gloeit en voor de ultieme liefde voor de Schepper staat. De mystici van de islam hebben sinds de tijd van de Profeet innerlijke wegen bewandeld om deze hoogste staat van spiritualiteit, want daar gaat het over, te bereiken. Ze vonden op hun weg weerstand van de schriftgeleerden, die misschien wel op hetzelfde uit waren, maar het liever bereikten via voorschriften en regels.

Klik hier voor het volledige artikel op de site van nieuwwij.nl

Annerieke Goudappel is schrijver. Onlangs verscheen haar boek ‘Vagebond, over islamitische mystiek’.

In het nieuwe nummer van het tijdschrift VolZin wordt theoloog en lekendominicaan Thijs Caspers (34) aan de tand gevoeld door Theo van de Kerkhof, in de serie ‘jonge denkers’. Een fragment.

Thijs Caspers in VolZin. Klik om te vergroten.

‘Belangrijk aan de christelijke optiek is dat je je ten opzichte van heel dat streven naar spirituele verlossing een stapje terugdoet. Je hoeft niet de architect te zijn van je eigen succes. Ook waar je niet slaagt, ben je van waarde. Misschien is dat loslaten van een te grote zorg om het eigen “ik” uiteindelijk wel heel weldadig. Christelijke spiritualiteit impliceert een houding van je toevertrouwen aan het leven, hoe dat ook uitvalt, wat er ook op je pad komt.’

Waar is dat toevertrouwen op gebaseerd? Moet hier niet het woord God vallen?

‘Ja, achter mijn denken zit zeker wel een fundamentele kijk op het leven. Misschien is die voor mij wel zo intuïtief vanzelfsprekend dat ik er niet over begin. Ja, ik zie God als de dragende grond van ons bestaan, een grond die inderdaad dat toevertrouwen ook rechtvaardigt. Er is een liefdevolle God die ons uitnodigt om, in onze wederzijdse afhankelijkheid, ook goed te zijn voor elkaar. Tegelijk heb ik aarzeling bij een al te antropomorf (mensvormig) beeld van God. Want hij is altijd groter dan mijn gedachten. God gaat altijd voor ons uit.’

Achter clichédiscussie zitten ook serieuze vragen over God, of leven na de dood. Moet je op dat soort vragen een antwoord paraat hebben?

‘Weet je, uiteindelijk geef je antwoord door wie je bent; door te laten zien wat je heilig is en wat je drijft in het leven. De serieuze geloofsvragen horen thuis in het persoonlijke gesprek, in de “warme communicatie”.’

Twijfel je nooit aan jouw religieus wereldbeeld?

‘Ik heb daar eerlijk gezegd niet zo’n last van. Misschien komt dat wel door de spontaniteit waarmee ik mij in mijn leven gedragen weet door anderen. Het mooie van deel zijn van zo’n dominicaanse traditie is dat je een soort gesprek voert door de tijd heen. Ik voel me een schakeltje in een stroom en verbonden met grote denkers als Eckhart, Thomas van Aquino, Albertus Magnus en Augustinus. Ze verkondigen in alle toonaarden dat God ons bevattingsvermogen te boven gaat en dat we niets over hem kunnen zeggen. Tegelijkertijd hebben ze boeken vol geschreven en hun leven aan God gewijd. Dat herken ik wel: hij is te groot om gedacht te worden en tegelijk de vanzelfsprekende onderstroom in mijn leven.’

Zie www.volzin.nu

De centrale vraag die in het leven om een antwoord schreeuwt is: hoe kan ik iemand zijn die zichzelf aanvaardt?

Klik om het artikel te lezen.

Daar begint alles mee, zei Holkje van der Veer. Wie op zoek wil naar een antwoord, zal zich daarvoor moeten vrijmaken.

Ddaarvoor hoef je niet naar een klooster, aldus de dominicanes. Ter illustratie vertelde ze hoe haar Friese ouders geregeld in de huiskamer ‘schemerden’. Terwijl het donker werd, namen ze geen boek of handwerk ter hand en deden geen licht aan, ze zaten in een stille kamer ‘niets te doen’.

‘Neem de tijd om even niets te hoeven, om te verwijlen.’

Met de bezoekers nam Van der Veer de negen gebedshoudingen van Dominicus door. De eerste is het buigen van het hoofd. Uit dankbaarheid. Waarvoor? ‘Mijn leven is uitdrukking van een wonder. Een wonder dat ik liefde noem.’

Uit een artikel in de Leeuwarder Courant van 24 november over een optreden van Holkje van der Veer o.p. Klik hier voor het volledige artkel: Schemeren met de hipste non

De zusters dominicanessen die in Noord-Irak gevlucht zijn voor ISIS hebben behalve veel morele steun en sympathie ook zo’n 144.000 dollar hulp gekregen uit het wereldwijde dominicaanse netwerk. Een bericht van zr. Maria Hannah.

De zusters dominicanessen van St. Catherina van Siena in Irak vluchtten deze zomer vanuit Mosul en Karakosh naar Koerdisch gebied. Ze wonen nu in Erbil, Ankawa, waar ze doen wat ze kunnen voor de andere vluchtelingen. Zie eerdere berichten op deze website.

Zr. Maria Hannah o.p., Dominicanessen van St. Catharina van Siena in Irak

Ten eerste wil ik mijn diepe dankbaarheid uitspreken aan ieder van jullie, voor wie wij bidden. Jullie hulp in onze rampspoed wordt zeer gewaardeerd en is onbetaalbaar.

Ik wil jullie laten weten dat we een deel van het geld dat jullie stuurden hebben gebruikt om een stuk grond te verharden bij ons convent in Ankawa/Erbil, om er containers neer te zetten met aansluitingen voor electriciteit en water, en om de containers te meubileren.

Bovendien hebben we het convent uitgebreid omdat er meer zusters leven. Dat gebeurde niet alleen in Erbil, maar ook in Duhok, waar negentien zusters zijn gaan wonen. We zijn God dankbaar dat jullie op onze weg zijn gezet.

Ook kochten we drieduizend dekens en drieduizend matrassen voor de vluchtelingen die huizen konden huren zonder slaapgelegenheid en voedsel. De zuster hebben deze goederen verdeeld met de hulp van een aantal jonge mensen.

Het is hier al winter en het weer is nat en koud. Mensen hebben meer dekens nodig en draagbare kachels. We doen ons best om spullen te kopen tegen fatsoenlijke prijzen, zodat we zoveel mogelijk mensen kunnen helpen.

Helaas is dit onze werkelijkheid. Wat het meeste zeer doet is dat er geen enkel teken is op verbetering in de toekomst. Elke dag vragen we: hoe lang gaat dit door? En wat komt er nog?”

Moge God uw werk zegenen en u sterken.

Sr. Maria Hanna, o.p.
Priorin van de Dominicanessen van St. Catherina van Siena in Irak

‘Midden in de wereld waar ook ISIS huishoudt en de ebola-epidemie is uitgebroken, is de vrede en het ware leven onder ons aanwezig. Kwetsbaar, maar met overmacht.’ Erik Borgman in zijn nieuwe column op debezieling.nl over geloof tussen Advent en Christus Koning.

Inderdaad: middenin de wereld waar ook ISIS huishoudt en de ebola-epidemie is uitgebroken, is de vrede en het ware leven onder ons aanwezig. Kwetsbaar, maar daarin met overmacht.

Deze ongelooflijke waarheid – met de nadruk op alle twee de onderdelen, wat mij betreft: ‘ongelooflijk’ en ‘waarheid’ – vierde de katholieke kerk zondag (23 november). Een week later, op 30 november, begint de Advent, de echte voorbereidingstijd voor Kerstmis. Maar eerst vieren wij dat Jezus Christus koning is – neen, niet van de wereld, maar van het heelal!

Ik zeg het graag een beetje provocerend: het christendom valt veel te verwijten, maar geen overmatige bescheidenheid! De God waar het van getuigt is bescheiden en dringt zich niet op. Jezus die het zich herinnert was bescheiden door geboren te worden in de goot en te handelen als een slaaf. De Geest is bescheiden want neemt haar woonplaats in eenvoudige gebaren van liefde en barmhartigheid. Maar het blijft God waarover in dit allesgesproken wordt, de allesomvattende en allesdoordringende werkelijkheid.

De christelijke boodschap is dat bescheidenheid de wereld regeert. Deze wereld, die minstens voor de helft in het bezit lijkt van de brutalen, zoals het spreekwoord zegt. Het christendom kan over die bescheidenheid daarom nooit meer bescheiden spreken.

Lees hier de volledige tekst van hoogleraar theologie en lekendominicaan Erik Borgman op www.debezieling.nl

Nee, veel bezig met de dood is hij niet, getuigt André Lascaris (75). Maar hij ziet in vrede terug op wat was en is. In de herfst van zijn leven wordt hij overvallen door de oogst, schrijft hij in een artikel in de nieuwe Volzin. Een fragment.

Iemand zei me: ‘Je bent aan het oogsten’. De herfst is voor veel planten de oogsttijd. Ik ben in de herfst van mijn leven. De bladeren van de bomen worden veelkleurig en in de herfst van mijn leven geniet ik van de veelkleurigheid van de mensen die ik ontmoet heb. Ouderen verschillen onderling meer van elkaar, denk ik, dan jongeren. Zware verantwoordelijkheden zijn van mijn schouders genomen. Het gebrek aan jonge mensen in de leefverbanden van mijn dominicanenorde dwingen me om die last zo nodig weer op mijn schouders te nemen.

Een leven zonder veel verplichtingen kan angstig maken. Je staat voor een leegte. Het werk is voorbij, de banden met oud-collega’s verzwakken. Het lopen wordt moeizamer. Ik maak geen grote plannen meer, want ik kan ze waarschijnlijk niet afmaken. Met de hand schrijven wordt een beproeving. Het spreken kan bemoeilijkt worden.

Ik ga van die dingen niet dood, maar ik kom wel steeds meer in de marge terecht. Een vrouw, een paar jaar met pensioen, hoorde ik zuchten: ‘Nu komt de lange winter er weer aan’. Ik herken die angst voor de leegte van de verveling. Ik ben blij dit artikel te mogen schrijven, het geeft mij een doel, geeft deze dag een richting. Voor oude, vitale mensen met veel vrije tijd is het verleidelijk te rivaliseren met de jongeren.

Lees meer op de website van Volzin.

Een cabaretier is een nar, een profeet in onze tijd.

Als het goed is, houdt hij de mensheid een spiegel voor en schuwt daarbij geen enkel onderwerp omdat hij spreekt vanuit zijn liefde voor deze wereld. Hij hoopt vurig dat zijn woorden een bijdrage leveren aan de verbetering van onze samenleving. Dit is de kracht van waaruit hij spreekt, het waarom van zijn bestaan. Hij wil ons met ‘waarheid’ confronteren.

Een profeet waarschuwt en bemoedigt. Een cabaretier die zijn vak ‘serieus’ opvat gebruikt zijn grappen en grollen omdat hij als een leraar ons hart en ons verstand wil aanspreken. Hij hoopt dat wij zullen stoppen met het doen van domme en absurde dingen, hij wil dat wij het in het nieuwe jaar ‘beter’ doen, dat wij ‘samen over de drempel’ gaan naar een samenleving met meer vrede, barmhartigheid en meer rechtvaardigheid.

Uit de overweging van zr. Holkje van der Veer o.p., op het feest van Christus Koning (‘liturgisch oudjaar’), op 23 november in de kloosterkapel van Huissen. Klik hier voor de volledige tekst.

Vanaf nu is De Nieuwe Bijbelvertaling (NBV) gratis online beschikbaar op www.bijbelgenootschap.nl. Lekendominicaan Karin Bornhijm schreef onlangs op deze site een open brief over de ontoegankelijkheid van de Bijbel. Ze stond niet alleen in haar kritiek.

Inlogscherm van debijbel.nl. Klik om de site te bezoeken.

Voor het lezen en doorbladeren van de Nieuwe Bijbelvertaling is nu geen inlog meer nodig, dat was het bezwaar over de verhuizing van de voor iedereen toegankelijke website biblija.net naar www.debijbel.nl. Het NBG verliest al jaren leden en hoopte door de nieuwe aanpak meer betalende leden aan te trekken. Met name de ontoegankelijkheid van de Bijbel zelf kwam het NBG op veel kritiek te staan.

Het Nederlands Bijbelgenootschap zegt het belangrijk te vinden dat iedereen gratis online de Bijbel kan lezen. Dat kan echter niet via de nieuwe website www.debijbel.nl, maar via een nieuw subdomein van de website van de organisatie zelf: www.bijbelgenootschap.nl/nbv. Dat moet je wel even weten, dus.

Wie gewoon naar debijbel.nl gaat, moet daar een account aanmaken en inloggen. Daar zijn meerdere vertalingen beschikbaar, en voor betalende leden van het Nederlands Bijbelgenootschap zijn er ook tal van extra’s. Wie een account aanmaakt, kan daar dertig dagen gratis in rondstruinen.

Via de open vertaling www.bijbelgenootschap.nl/nbv kan eenvoudig worden gelinkt naar een specifiek vers of hoofdstuk in de Bijbel. Het betreffende bijbelgedeelte wordt dan direct getoond.

De katholieke Willibrordvertaling is nog gewoon te vinden op de website www.willibrordbijbel.nl.

Eerder verscheen: Van wie is de Bijbel?

Bij het begin van de advent, op zondag 30 november.

Gij die ons ziet en kent bij onze naam,
Gij die bij en naast ons staat:
maak ons wakker en open onze ogen.
Heer, ontferm U over ons.

Heer, ontferm U over ons.

Gij die ons draagt en bemint,
Gij die ons nabij blijft:
maak ons wakker en open onze handen.
Christus, ontferm U over ons.

Christus, ontferm U over ons.

Licht in ons duister bestaan,
kracht die ons leven doet,
maak ons wakker en open ons hart voor uw komst.
Heer, ontferm U over ons.

Heer, ontferm U over ons.

Moge God zijn gelaat voor ons niet verbergen,
maar ons met liefde aankijken
en met ons op weg gaan naar nieuw en eeuwig leven.
Amen

*

Ontleend aan de suggesties voor de zondagsvieringen van de Vlaamse dominicaanse werkgroep van Schilde, Bergen.

Van 6 tot 8 november 2014 vond bij de afdeling middeleeuwse geschiedenis van de universiteit van Keulen een driedaagse conferentie plaats over de Duitse dominicanen tussen 1221 en 1515. Historicus Guus Bary ging erheen en smulde ervan.

De Tagung over die deutsche Dominikaner und Dominikanerinnen 1221-1515 was ter voorbereiding van het achtste eeuwfeest van de Orde, dat in 2016 wordt gevierd. Teutonia is thans de naam van de noordelijke Duitse provincie. De kloosters in het huidige Nederland maakten aanvankelijk deel uit van Teutonia, dat in 1303 werd gesplitst in Teutonia en Saxonia, een splitsing die later weer ongedaan gemaakt werd.

De organisatie van de conferentie in Keulen was in handen van hoogleraar middeleeuwse geschiedenis Sabine von Heusinger, het Institut zur Erforschung der Geschichte der Dominikaner Ordens im deutschen Sprachraum en prof. mag. dr. Walter Senner OP van het Angelicum in Rome (die ook Nederlands spreekt).

Er waren zeventien lezingen, vijf workshops, een concert in de Andreaskirche met 13e-eeuwse koormuziek uit een dominicanessenklooster en een stadswandeling. De deelnemers, in aantal variërend van 60-90, luisterden naar en debatteerden kort met de sprekers, die uit Duitsland, Rome, Lecce, Bazel, Metz en Sarajevo kwamen. Het niveau werd gekenmerkt door een karakteristieke duitse Gründlichkeit.

Drie dominicanen stonden op de lijst van referenten. Paul Hellinger OP uit München sprak over de stichting van de orde uit de koorherentraditie. Elias Füllenbach OP uit Düsseldorf had het over de dubieuze rol van dominicanen in het anti-judaïsme (of joodse boeken wel of niet verbrand moesten worden, de z.g. Pfefferkorn-Reuchlin-strijd). Walter Senner OP sprak over innovatie, consensus en conflict in de constituties van de orde en op generale kapittels.

Verder waren er opvallend veel vrouwen als spreker, vaak vlak voor of direct na hun promotie, of vrouwen die al jarenlang lokaal onderzoek deden. Ik noem zo wat thema’s van de conferentie: de stichtingen van deze of gene klooster (politiek of bouwhistorisch), de relatie dominicanen – dominicanessen (de eersten vooral als biechtvaders), de wetenschap (o.a. de bijbelstudie bij Albertus de Grote), de kunsthistorische schatten (zoals de laatmiddeleeuwse voorstellingen in de dominicanenkerk in Frankfurt), legendarische vertellingen in Duitsland over Dominicus, de strijd van dominicanen tegen demonen en heksen, en de relatie tussen de veroordeling van Meister Eckhart en Heinrich Seuse, de mystiek in de tijd van de observantenbeweging.

In de middeleeuwen vóór 1515 hoorden de Nederlanden grotendeels bij het Heilige Roomse Rijk van de Duitse Natie en er waren toen geen strakke taalgrenzen, zoals nu. Een der lezingen had de patrocinia (patroonheiligen) van de dominicaanse conventen, dus ook die van de huidige Nederlanden, als thema.

door Guus Bary

Hoewel het niet expliciet ter sprake kwam is de einddatum van deze conferentie, 1515, m.i. goed gekozen. Het valt politiek en infrastructureel samen men met de oprichting van de aparte provincie Germania Inferior, bakermat van de huidige Nederlandse ordesprovincie, en het betekende ook het einde van de strijd tussen de observanten van de Hollandse Congregatie en de conventuelen binnen Teutonia en Saxonia.

Het ligt in de bedoeling dat in 2016 er een boek verschijnt met de voordrachten.

De bewoners en studenten van Blackfriars, het studiehuis van de Engelse dominicanen in Oxford, doen ook sociaal werk op straat. Richard Steenvoorde verhaalt erover, in een ‘bericht van de overkant’.

De ingang van Blackfriars, hartje Oxford.

Harde lijnen doorgroeven zijn gezicht, getekend door een leven op straat. Maar vanavond is van die hardheid weinig meer over. Dikke tranen biggelen over zijn stoppelige wangen. Met een gesmoorde kreet vraagt hij om onze aandacht. Of we even met hem willen praten? Een onmiskenbare alcohollucht drinkt zich aan ons op. Hij heeft slecht nieuws gehad. Maagkanker. Diep verdriet op een bankje. Het is koud.

Een student in rokkostuum loopt voorbij. Een fles wijn onder de arm, druk in de weer met zijn mobiele telefoon.

We staan stil. Ik ga zitten. Mijn medebroeder knielt neer op straat. Lust u thee? En misschien een boterham? Nee, geen kaas. Verdriet en honger wisselen elkaar af. Zo zitten we daar een tijdje. En luisteren naar een onsamenhangend verhaal dat de man met horten en stoten probeert te vertellen. Totdat we weer verder moeten. Er wachten nog meer mensen op soep, thee, wat vast voedsel, een luisterend oor. Wat kun je doen?

Natuurlijk, er zijn sociale voorzieningen. En het kan allemaal veel beter. Maar perfect wordt het nooit. Er zullen altijd tranen zijn die de bureaucratie niet kan zien. Er zullen altijd mensen tussen wal en schip vallen. Wie kijkt daar naar om?

Hier in Oxford zijn veel initiatieven, soms los van, maar meestal in aanvulling op, wat er door de officiële instanties aan werk gebeurd. Hier werken professionals en studenten samen. En ik denk dat dat op zich goed is. De overheid heeft niet het monopolie op het doen van goede dingen. Soms kunnen vrijwilligers op plaatsen komen waar professionals niet kunnen komen. Of op bepaalde momenten, een koude maandagavond, buiten kantooruren.

Hoort het bij de missie van een beginnend dominicaan om de straat op te gaan? Moet er niet gewoon gestudeerd worden? Ik denk dat het een het ander nodig heeft. Als ik alleen maar achter de boeken zit, zonder aandacht te hebben wat er om mij heen in de gemeenschap of op straat gebeurd, dan gaat het fout.

Geheel rechts: een dakloze (hij heet Carl) op de stoep van Blackfriars (november 2012).

Maar het gaat ook fout als ik alleen maar op straat zou zijn, en geen tijd meer zou nemen om te bidden, te studeren en te ontspannen. Het is zoeken naar een balans tussen het een en het ander. Als ik kan helpen door in te vallen voor een student met een essay-deadline, dan is dat wat ik kan doen.

Met bijna lege tassen lopen we terug langs uitpuilende etalages. In een portiek scharrelt een vrouw haar slaapplaats bij elkaar. Dankbaar neemt ze de laatste boterhammen aan: ‘Veel zegen over jullie werk, broeders’. Nu zijn wij aan de beurt om te ontvangen.

Richard Steenvoorde o.p.

Stil geworden lopen we verder. Onze zwarte cape klappert in de opstekende wind. De Advent is begonnen. Kerstmis komt in zicht…

Hartelijke groeten van de overkant,

Richard

Het Dominicaans Studiecentrum voor Theologie en Samenleving (DSTS) heeft een vacature voor een wetenschappelijk medewerker/staflid in het kader van het vierjarig onderzoeksproject ‘Meervoudige religieuze binding als toekomstperspectief voor religie in Nederland’.

De onderzoeker krijgt een tijdelijke aanstelling voor een jaar, met een maximale omvang van 0,8 fte. De aanstelling geschiedt conform het rechtspositiereglement van de KNR.

De werkzaamheden omvatten:
– Wetenschappelijk onderzoek naar meervoudige religieuze binding, bij voorkeur vanuit een theologisch en/of religiewetenschappelijk perspectief.
– Het organiseren van symposia, expert meetings, en lezingen voor een bredere maatschappelijke doelgroep.
– Inhoudelijke en redactionele bijdrage leveren aan de website Nieuwwij.nl
– Initiëren van en reflecteren op interculturele en interreligieuze dialoog
– Actieve bijdrage leveren aan activiteiten binnen dominicaanse kring

Voor een volledige beschrijving van het MRB project, zie deze link.

Functie-eisen
– Afgestudeerd, bij voorkeur gepromoveerd in de theologie, religiewetenschappen, godsdienstpsychologie of aanpalend vakgebied;
– Aantoonbare affiniteit met het thema ‘multiple religious belonging’, en interreligieuze dialoog;
– Aantoonbare ervaring met het geven van onderzoekspresentaties, lezingen en het schrijven van artikelen in tijdschriften voor een breder publiek;
– Goede schrijf- en spreekvaardigheid in het Nederlands en Engels;
– Goede sociale, communicatieve en organisatorische vaardigheden;
– Kennis van sociale media en websites;
– Bij voorkeur kennis van genderspecifiek en postkoloniaal onderzoek;
– In teamverband willen en kunnen werken, maar ook een grote mate aan zelfstandigheid bezitten.

Procedure
Stuur een sollicitatiebrief waarin u duidelijk aangeeft welke bijdrage u inhoudelijk wilt leveren aan het DSTS-onderzoeksproject. U kunt deze brief met CV sturen naar secretariaat@dsts.nl. Uw sollicitatie ontvangen wij graag uiterlijk 21 december 2014. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met prof. dr. Manuela Kalsky: m.kalsky@dsts.nl.